زندگی نامه کریم خان زند
|
يكي ديگر
از سلاطيني كه آرامگاهش در شيراز قرار دارد كريمخان زند است. وي از طايفه
زند بود كه در اطراف ملاير سكني داشتند و به امر نادرشاه به خراسان
كوچانيده شدند. پس از مرگ نادر ايل زند مجدداً به سوي ملاير روي آوردند و
رئيس آنان كريمخان و برادرش صادق خان بودند. كريم خان در آنجا به راهزني
پرداخت و به تدريج تمام منطقه را متصرف شد و كارش بالا گرفت. وي پس از
تصرف همدان قدرت عظيمي پيد كرد و علي مردان خان زند براي حمله به اصفهان
با او عقد اتحاد بست. حاكم اصفهان ابوالفتح خان در اثر شجاعت كريمخان و
برادرش اسكندر خان شكست خورد و ناچار با مهاجمين از در سازش در آمد.
طبق
قرارداد، يكي از شاهزادگان صفوي را با عنوان شاه اسمعيل سوم به شاهي
برداشتند، كريمخان سمت سرداري كل عراق، علي مردان خان عنوان وكيل الدوله و
ابوالفتح خان حكومت اصفهان يافت.
علي
مردان خان به شاه كه طفل هشت ساله اي بود ياد داد تا خلعتي فاخر براي كريم
خان بفرستد و او را به همدان و كرمانشاهان و قزوين جهت ملك گيري اعزام
دارد.
كريمخان فرمان را اطاعت كرد و علي مردان خان فرصتي يافته، ابوالفتح خان را كشت و به قصد تصرف فارس عزيمت كرد.
اين خان لر چنان آتش بيداري در فارس روشن كرد كه به توصيف نمي گنجد.
در
شيراز لشكريانش درخت و گياهي سبز نگذاشتند. در كازرون نيز به غارت اموال
مردم اكتفا نكردند، بلكه زنان و بچه ها را هم به اسارت و بردگي گرفتند.
كريمخان
كه در عراق به فتوحات مهمي نائل آمده بود از جنايات علي مردان خان آگاهي
يافت وي پس از مشاوره با سرداران خويش به اصفهان آمد و عوامل علي مردان
خان را از كار بر كنار و محبوس ساخت. آنگاه با سپاه علي مردان خان در
نزديكي سرچشمه زاينده رود برخورد كرد و آنان را شكست داد. كريم خان شاه
اسمعيل سوم را در اصفهان بر تخت نشانيد و خود را وكيل الدوله ناميد.
كريمخان با دو حريف روبرو بود يكي علي مردان خان و ديگري محمد حسن خان
قاجار.
پادشاه
زند در جنگ هاي پياپي ابتدا از خان قاجار شكست خورد و شاه اسمعيل سوم هم
به طرف محمدحسن خان رفت و در اين هنگام دشمنان زنديه زياد شدند. عثماني ها
به مدعيان حكومت كمك مي كردند. آزادخان افغان هم به تاخت و تاز پرداخته
بود.
سرانجام
كريمخان پس از شكست هاي تلخ و مكرر بر تمام مشكلات فائق آمد و امر سلطنت
را در دست گرفت و شيراز را به عنوان پايتخت خويش برگزيد و حتي جزاير خليج
فارس را هم كه در اثر از هم گسيختگي اوضاع از كف رفته بود مجدداً متصرف
گرديد.
كريمخان
در شيراز چند باغ، بازار، آب انبار، مسجد و ابنيه ديگر برپا ساخت. حصار
شيراز را مستحكم نمود. امروزه ابنيه كريمخان قسمت عمده آثار باستاني شيراز
را تشكيل مي دهد و در حقيقت هنوز هم رونق شهر از بناهاي اوست.
كريمخان
در شيراز درگذشت و او را در عمارت كلاه فرنگي كه اكنون به موزه پارس تبديل
شده دفن كردند. پس از پيروزي آقا محمدخان قاجار، دستور داد تا جسد را از
آنجا به تهران انتقال دهند و زير پايه تختش دفن نمايند.
در زمان سلطنت رضاشاه استخوان هاي آن پادشاه عادل را جمع آوري كرده به عتبات فرستادند. |
